Էնն Սեքսթըն | Anne Sexton

(1928-1974թթ. ԱՄՆ)

Ի ՓԱՌԱԲԱՆՈւՄՆ ԻՄ ԱՐԳԱՆԴԻ

Ամեն ոք իմ մեջ թռչուն է:

Թափահարում եմ բոլոր թևերս:

Ուզում էին քեզ կտրել-հանել.

բայց չեն անի:

Ասացին` դու չափազանց դատարկ ես,

բայց դու դատարկ չես:

Ասացին` դու մահացու հիվանդ ես,

բայց սխալվեցին:

Դու երգում ես աշակերտուհու պես:

Քեզ չեն պատառոտել:

Հաճելի ծանրություն,

ի փառաբանումն կնոջ, որ ե՛մ

և կնոջ ոգու, որ ե՛մ

և գլխավոր էակի, և նրա հմայքի,

որ երգում եմ քեզ համար: Համարձակվում եմ ապրել:

Բարև՛, հոգի՛: Բարև՛, բաժակ:

Փակվիր, պատյան: Պարփակիչ պատյան:

Բարևս դաշտերի հողին:

Արմատներ, բարև՛:

Յուրաքանչյուր բջիջ իր կյանքն ունի:

Այստեղ այնքան կա, որ մի ազգի

կբավականացնի:

Ժողովուրդը բավական երկար տիրացավ սրանց:

Ամեն ոք, ամեն պետություն կասի սրա մասին.

«Ինչ լավ է, որ այս տարի նորից կարող ենք

տնկել ու սպասել բերքին:

Բույսերի հիվանդությունը եղավ ու անցավ»:

Շատ կանայք միասին երգում են սրա

մասին,

մեկը կոշիկի գործարանում հայհոյում է հաստոցը,

մեկն ավազանում փոկ է խնամում,

մեկը ձանձրանում է իր «Ֆորդի» ղեկի մոտ,

մեկը տուրք է գանձում, 

մեկն Արիզոնայում հորթի թոկն է փորձում,

մեկը Ռուսաստանում թավջութակ է հեծնում,

մեկըԵգիպտոսում վառարանում կճուճներ է փոխում,

մեկն իր ննջասենյակի պատերը լուսնի գույնով է ներկում,

մեկը մեռնելիս նախաճաշի մասին է հիշում,

մեկը Թաիլանդում իր խսիրի վրա է մեկնվում,

մեկն իր երեխայի տուտուզն է լվանում,

մեկը դուրս է նայում գնացքի լուսամուտից,

Վայոմինգում, մեկն էլ ինչ-որ տեղ է, ոմանք`

ամենուր, և բոլորն ասես երգում են, չնայած

ոմանք  բոլորովին լսողություն չունեն:

Հաճելի ծանրություն,

ի փառաբանումն կնոջ, որ ե՛մ:

ես կկրեմ տասը ոտնաչափ երկարության վզնոց,

թմբուկ կզարկեմ տասնինը տարեկանների համար

(եթե դա է իմ դերը):

Ես կուսումնասիրեմ սրտանոթային հյուսվածքը,

օդերևույթների անկյունային

հեռավորությունները,

կծծեմ ծաղիկները ցողունները

(եթե դա է իմ դերը):

Տոհմային ֆիգուրներ կպատրաստեմ

(եթե դա է իմ դերը):

Ես կերգեմ այն, ինչ մարմինն է

ուզում,

ընթրիքի համար,

համբույրի համար

և անսխալ

«այո»-ի համար:

ԿՈւՐԾՔԸ

Ահա նրա բանալին,

Ահա բանալին ամեն ինչի,

Ընտիր ու գեղեցիկ:

Ես ավելի վատն եմ, քան անտառապահի 

երեխաները,

որոնք աճյուն ու հաց են քչփորում:

Ահա ես բուրմունք եմ թմբկահարում:

Թույլ տուր մեկնվել քո գորգին,

կամ ծղոտե ներքնակին, որը քո մոտ է,

որովհետև երեխան իմ մեջ մեռնում է,

մեռնում է:

Ես մսացու անասուն չեմ, որ ինձ ուտեն:

Ես փողոց էլ չեմ:

Բայց քո ձեռքերն ինձ գտան

ճարտարապետի պես:

Կաթով լի կուժ: Քոնն էի տարիներ առաջ,

երբ ապրում էի իմ ոսկորների հովտում:

Ճահճուտում պապանձված ոսկորներ:

Խաղալիքներ:

Գուցե քսիլոֆոն` անճոռնի կերպով

մաշկ հագցրած:

Միայն հետո նա դարձավ իրական:

Հետագայում չափերս համեմատեցի

կինոաստղերի հետ:

Չէին բռնում իրար: Ուսերիս միջև

ամեն ինչ լավ էր: Բայց ինչ-որ բան չէր հերիքում:

Իհարկե, կար մարգագետին,

բայց ոչ մի ջահել չերգեց ճշմարտությունը:

Ճշմարտությունը երգելու ոչ մի միջոց:

Տղամարդկանցից անտեղյակ` պառկեցի 

քույրերիս կողքի

Ու մոխիրներից հառնելով գոչեցի.

ՊԻՏԻ ԽՈՑՎԻ ԻՄ ՍԵՌԸ:

Հիմա ես քո մայրն եմ, քո դուստրը,

քո բոլորովին նորը. խխունջ և բույն:

Ես ողջ եմ, երբ քո մատներն եմ ողջ:

Մետաքս եմ հագնում (բացելու համար

ծածկը),

որովհետև ուզում եմ, որ մետաքսի մասին մտածես:

Հագուստ չեմ սիրում: Չափազանց խիստ է:

Ասա ինչ ուզում ես, բայց գտիր հետքս լեռնագնացի պես,

քանզի սա է աչքը, սա է անգին քարը,

սա հուզումն է, որ կրծքապտուկն է սովորում:

Ես կորցնում եմ հավասարակշռությունս,

բայց չեմ խենթանում ձյունից,

ես խենթանում եմ ինչպես դեռատի 

աղջիկներն են խենթանում

առաջարկությունից, առաջարկությունից...

Ես այրվում եմ, ինչպես թղթադրամն է այրվում:

ՍԻՐԵԿԱՆԻՍ, ՈՎ ՎԵՐԱԴԱՌՆՈւՄ Է ԻՐ ԿՆՈՋ ՄՈՏ

Նա անմահ է:

Նա զգուշորեն հալչել է քեզ համար

և բուսնել քո մանկությունից,

քո հարյուրավոր սիրելի խաղալիքներից:

Նա միշտ կա, սիրելիս,

Նա շատ նրբագեղ է, եթե ճիշտն ասենք:

Հրավառությունը մռայլ փետրվարի կեսին

և իրական ինչպես չուգունե կճուճ:

Ճիշտն ասենք, ես ժամանակավոր եմ եղել:

Շքեղություն: Միակայմ կարմիր նավ`

նավահանգստում:

Բարակավիզ կակղամորթ անժամանակ ծնված:

Իսկ նա ավելին է: Նա քո ունեցվածքն է,

ջրել ու աճեցրել է քեզ. արևադարձայինիդ:

Ոչ մի գիտական փորձ: Տեղով

ներդաշնակություն է:

Նա նորոգում է մակույկի թիերն ու թիանցքները,

Նախաճաշին լուսամուտի գոգին վայրի

ծաղիկներ է դնում:

Կեսօրին նստել է բրուտի անիվի մոտ,

լուսնի տակ երեք երեխա է բերել,

երեք քերովբե` Միքելանջելոյի ձեռքով նկարած:

Ծնել է` բացելով ոտքերը մատուռում

այն սարսափելի ամիսներին:

Եթե վերև նայես, կտեսնես երեխաներին-

գեղեցիկ օդապարիկներ առաստաղի տակ:

Նաև ճաշից հետո գրկել տարել է նրանց

քնեցնելու, գլուխները թույլ  ընկած,

ոտքերը դեռևս աշխույժ, և դեմքը նրա

շառագունել է օրորոցայինից ու նրանց անուշ քնից:

Ես վերադարձնում եմ քեզ քո սիրտը:

Ես քեզ թույլ եմ տալիս...

Հանուն նրա մեջ գտնվող պայթուցիկ նյութի, որը

ցնցվում է

կեղտի մեջ, հանուն նրա մեջ ապրող քած շան,

հանուն վերքի թաղման,

հանուն կարմիր ու կենդանի վերքի թաղման,

հանուն նրա կողերի տակ առկայծող թույլ լույսի,

հանուն նրա ձախ զարկերակում սպասող հարբած

նավաստու,

հանուն մայրական ծնկի, հանուն գուլպաների,

հանուն կոնքագոտու, հանուն կանչի...

այն զարմանալի կանչի,

երբ դու կփորփրես նրա բազուկներն ու 

ստինքները,

կպոկես նրա վարսերի նարնջագույն ժապավենը

ու կարձագանքես կանչին, զարմանալի կանչին:

Նա այնքան մերկ է ու եզակի:

Նա քո էության և քո երազի հանրագումարն է:

Մագլցիր նրան, որպես արձանի, քայլ առ քայլ,

նա չի երերա:

Իսկ ես ջրաներկ եմ:

Շուտ եմ մաքրվում:

անգլերենից թարգմանեց ՍԱՄՎԵԼ ՄԿՐՏՉՅԱՆԸ

                    Anne Sexton reads "For My Lover Returning to his Wife"

Տեսնել այլ հրապարակումներ Էնն Սեքսթընից

բանաստեղծություններ

Սիլվիայի մահը