Լիլիթ Կարապետյան. Ասֆալտի և երկնքի միջև

Լիլիթ Կարապետյան

(ծնվ. 1990թ. ապրիլ 1, Հայաստան)

Ասֆալտի և երկնքի միջև

(պատմվածքներ)

ՀԳՄ հրատարակչություն

Երևան, 2009թ.

Բանալի

Սիրել, նշանակում է նայել ոչ թե իրար, այլ նույն ուղղությամբ:
Անտուան դը Սենտ Էքզյուպերի

Գիտեմ, որ գալու ես: Հաստատ գիտեմ: Հիմա երևի քայլում ես մայթերով, աչքի անցկացնում խանութների ու պատերի ցուցանակները. «1կգ. մազը 250հազար դրամ» ու մտածում, որ կարող ես վաճառել իմ մազերը: Խուսափում ես փողոցներից և, ինչպես միշտ, օգտվում անցումներից:

Ափսոս, շատ ափսոս:

Նորից թթվածնի անբավարարություն զգացի: Վառեցիր բուխարին ու սկսեցի խաղալ ածուխի հետ: Այո, դու նորից քայլում ես մայթով, բարևներ շռայլում այս ու այն կողմ, ժպտում ամենափոքր բանից. քեզ այնքան հեշտ է զարմացնելը:

Ինձ տհաճություն պատճառեց մոխրի հետ խաղալը, որովհետև դրա գույնը քո աչքերն է հիշեցնում: Դու վախենում ես ամենափոքր քամուց, որովհետև հնարավոր է, որ հիվանդանաս: Ճշտապահ ես, քանի որ միշտ էլ վերադառնում ես: Հագուստներդ միշտ մաքուր են, իմը` նույնպես, բայց դրանք երբեմն կեղտոտվում են քեզնով:

Ախր ինչո՞ւ չես ուզում փողոցն անցնել:

...Սենյակը թափթփված է, որովհետև ես երբեք էլ լավ տնտեսուհի չեմ եղել և մտադիր էլ չեմ: Կոշիկներս վանդակի մեջ են, իսկ քոնը` պահարանում, ցանկացած ժամանակ կարող ես վերցնել: Ձվածեղը պատրաստ է: Քանի որ վերադառնալու ես, ապա անպայման ձվածեղ կուտես:

Ահա դուրս ես գալիս աշխատավայրից, նույն կանգառից նստում ես երթուղային տաքսի ու վերադառնում տուն: Օ՜, ինչպիսի դժբախտություն, դու մոռացել ես ձեռնոցներդ:

Այսօր ուրբաթ է` վերջին աշխատանքային օրը: Մինչև երկուշաբթի չես կարող դիմանալ: Իջնում ես երթուղային տաքսուց ու, թանկագին՛ս, ստիպված ես փողոցն անցնել, որովհետև մոտակայքում ոչ մի գետնանցում չկա: Արագորեն, մանկական անհանգստությամբ անցնում ես փողոցի առաջին կեսը ու կանգնում հոծ գծի վրա` ճանապարհ տալով մեքենաներին: Խումբ-խումբ անցնում են նրանք` առանց քեզ բանի տեղ դնելու: մի փոքր հեռվում մեքենա է հայտնվում, բայց որոշում ես խիզախել ու անցնել փողոցը: Ա՛յ,  այստեղ քո հաշվարկները սխալ են դուրս գալիս: Մեքենաներից մեկը հարվածում է քեզ, ու դու բնականաբար մեռնում ես:

-Չեմ ուշացել չէ՞, սիրելի՛ս, - ներս մտնելով` նա հարցրեց ինձ, - մետրոյով եմ եկել:

- Դու միշտ էլ ժամանակին ես հայտնվում, - պատասխանեցի ես:

Լռություն տիրեց: Մենք խոսելու ոչինչ չունեինք: Եթե ես խոսեի, կասեի, որ ուզում եմ լինել այն կինը, որն աշխարհում առաջինը համարձակվեց տաբատ հագնել: Հենց այդ պահին նա ասաց.

- Ի՞նչ էր մտածում փողկապ հայտնագործող մարդն իր գյուտն անելու պահին:

Ես լուռ էի: Նա, վախենալով, որ նորից անտանելի լռություն կտիր, շարունակեց.

- Հիշո՞ւմ ես այն կնոջը, որի մասին ասում էի, թե մեքենա է վարում, ծխում է:

- Այո, հիշում եմ:

- Դե՛, Իմացի՛ր: Այսօր ես նրան տեսա և հենց երեսին էլ ասացի, - ու մի տեսակ հպարտությամբ արտաբերեց, - ասացիր, որ տղամարդու բնավորություն ունի:

- Ինչպիսի՜ քաջություն, իսկ նա ի՞նչ պատասախանեց:

- Նա հարցրեց, թե արդյոք իմ մեջ կա՞ այդ տղամարդկային բնավորությունից: Երբ ես նրան պատասխանեցի` այո, պատկերացնո՞ւմ ես, նա հեգնաբար հարցրեց. «Բա էլ ինչի՞ց ես վախենում»:

«Ինչպիսի նրբանկատություն», - մտածեցի ես:

- Գիտե՞ս, - նորից նա սկսեց խոսակցություն, - այսօր վերադառնալիս այնպիսի զգացողություն ունեի, թե մեքենային տակ ես ընկել: Նույնիսկ պատկերացրեցի, թե ինչպես էիր անկանոն քայլում, երանությամբ նայում շուրջդ, կարծես արբած լինեիր: Հանկարծ դիմացի մայթին մի տղամարդու նկատեցիր: Առանց ուշադրություն դարձնելու լույսին` սլացար դիմացի մայթ, բայց կեսճամփին ավտովթարի ենթարկվեցիր ու...

- Ու մահացա՞, - հազիվ ծիծաղս զսպելով` հետաքրքրվեցի ես:

- Ոչ: Այդ պահին հասկացա, որ նույնիսկ մտովի դա հնարավոր չէ:

- Ինչո՞ւ:

- Որովհետև ես քեզ փակել եմ տանը, և դու էլ բանալի չունես` այն բացելու համար:

Երկուսով ծալապատիկ նստել էինք հատակին ու նայում էինք միևնույն ուղղությամբ` բանալու կողմը. այդ շոկոլադե ատրճանակը, չնայած տաքությանը, չէր էլ ուզում հալվել:

Գանգրահեր կինը

Կինը գլխավոր ճանապարհ դուրս գալու համար կտրել-անցնելու էր եղևնու անտառը: Փչում էր մեղմ քամին և այս ու այն կողմ օրորում նրա մազերը: Կինը տարածել էր ձեռքերը. ուզում էր գրկել քամուն: Նա չէր էլ շտապում հասնել գլխավոր ճանապարհին: Եղևնիներն ինչպես միշտ կանաչ էին, ու անտառը կնոջը երազային էր թվում: Երբ անցնում էր նեղ արահետով, եղևնու ճյուղերը կառչում էին կնոջ փեշերից: Նա շարունակում էր քայլել` հագուստները հազիվ պոկելով եղևնու ճյուղերից: Քամին կտրուկ ուժեղացավ: Կնոջ գանգուրներն իրենից ետ ընկան ու խճճվեցին եղևնու փշերի մեջ:

Անտառի եզրին մի կանաչ տնակ կա: Հեռվից նայելիս անտառից համարյա չի տարբերվում: Միայն ծխնելույզից ծորացող ծուխն էր հուշում, որ ներսում մարդկային շունչ կա:

Սենյակը կիսամութ էր: Շալի մեջ փաթաթված` աղջիկը նստել էր բուխարու կողքին: Նա դանդաղ, հանդիսավոր սանրում էր մազերը. կարծես արարողակարգ լիներ: Հետո թափված մազերը հավաքեց ու լցրեց բուխարու մեջ: Մազերը վայրկենապես այրվեցին:

- Նորիս մրսում եմ: Տեսնես երբ վերջիվերջո կկարողանամ տաքանալ:

Մայրը նայում էր պատուհանից դուրս` եղևնու անտառին: Հազիվ հայացքը կտրելով` ասաց.

- Հիմա թեյ կբերեմ:

Նորից նայեց եղևնու անտառին ու ծուլորեն գնաց խոհանոց: Աղջիկն առանց հագուստները հանելու մտավ անկողին: Սրթսրթացող շուրթերը հազիվ արտաբերեցին. «Մազերս»:

- Ահա, խմի՛ր, - մայրը թեյը մոտեցրեց աղջկան:

- Մազերս, մազերս թափվում են, - մի կում անելով` ասաց աղջիկը, - ոչինչ չօգնեց: Մայրը նայեց գետնին: Մեկիկ-մեկիկ հավաքեց մազերը: Կեսից հոգնեց ու դուրս եկավ ննջասենյակից` հետը տանելով մազափունջը:

Ասում են` գանգրահեր կինը նյարդայնացած կտրուկ շարժումներ է արել: Քամին էլ օգնել է, որ եղևնու կոները ընկնեն կնոջ մազերի մեջ: Մազերն է՛լ ավելի են խճճվել: Նա, համոզվելով, որ միայնակ չի կարող ազատվել, բարձրաձայն կանչել է: Տարվա այդ եղանակին անտառահատները հաճախ էին գնում անտառ` ցախ հավաքելու: Բայց կնոջ ձայնը երկար ժամանակ ոչ ոք չի լսել: Կինը մնացել է եղևնու մոտ միայնակ կանգնած` մազերը ճյուղերի մեջ խճճված:

Այնուամենայնիվ, մի փայտահատ լսել է ձայնն ու գտել կնոջը:

Կինը խնդրել է ազատել իրեն, իսկ անտառահատն ասել է. «Քո մազերը գեղեցիկ են»:

Կինն աղաչել է, իսկ անտառահատն ասել է. «Դու անտառում ինձ հանդիպած ամենասպիտակ արարածն ես»:

Անտառահատը շոշափել է կնոջ մազերը, մաշկը և ոչ միայն: Պատառոտել է հագուստը` տեսնելու համար նրա ճերմակ մարմինը և ոչ միայն դրա համար:

Արդեն հեռվից խոնավ օդի միջից լսվել է անտառահատի ձայնը. «Անտառը քեզնով է բուրում»:

Առավոտյան արևը մի կերպ սողոսկեց սենյակի թանձր վարագույրների միջով, բայց աղջկան այդպես էլ չկարողացավ տաքացնել:

- Նայիր շուրջդ, ամբողջ հատակը մազ է:

- Հիմա ավելը կբերեմ, - ասաց մայրն ու գնաց:

Աղջիկը մնաց պառկած: Սովորության համաձայն` շոշափեց մազերը` համոզվելու համար, որ դեռ կան: Մայրը սկսեց համբերատար ավլել:

Աղջիկը վերցրեց կողքին դրված թաշկինակը.

- Փոշի է:

Թաշկինակի վրայի մազերը նյարդայնացած թափեց հատակին: Հետո վերմակը մի կողմ հրեց. ամբողջ սավանը ծածկված էր մազերով: Աղջիկը թույլ ճչաց ու նետվեց դեպի պատուհանը: Պատուհանագոգը նույնպես ծածկված էր մազերով: Իրեն կորցրած բարձրացավ սեղանի վրա ու լացակումած ձայնով ասաց.

- Տե՛ս, շատացել են, շուտով ամեն ինչ կծածկեն:

- Ե՛կ, գրկեմ քեզ:

- Չէ՛, չեմ իջնի, - ու պատուհանագոգի գրքերը նետեց աջ ու ձախ: Բացված էջերի միջից դուրս թափվեցին փնջերով մազերով:

Մայրը գրեթե ուժով գրկեց աղջկան ու տարավ իր ննջասենյակ:

- Վախենում եմ մազերից, այլևս իմ սենյակ չեմ վերադառնա:

Սենյակը նորից թաղվեց լռության մեջ: Աղջիկը փաթաթվեց մոր խալաթի մեջ, մտավ անկողին ու քնեց: Իկս մազերը շարունակեցին թափվել` բարձի վրայով սողալով ու ընկնելով ցած: Մայրը որոշեց հավաքել մազերն ու լցել միշտ նույն տեղը` հանդերձապահարանի մեջ:

Այն օրերը, երբ գործողությունները հաճախ սահմանափակվում էին թեյ խմելով, անցնում էին աննկատ, կամ էլ կինը հերթական անգամ մոտենում էր, չորացած ծաղիկներից հոտ քաշում ու ասում. «Դեռ բուրում են»: Իսկ աղջիկն անկողինը տակնուվրա էր անում` համոզվելու համար, որ թափված մազերը չկան:

- Ինչ քո սենյակ եմ եկել, կարծես թե մազերս էլ չեն թափվում, - մոտենալով հայելուն` ասաց աղջիկն ու սկսեց սանրվել: Մազերի մի քանի փնջեր թափվեցին: Մայրն աննկատ վերցրեց ու գցեց հանդերձապահարանի մեջ:

- Տեսնո՞ւմ ես, ասում էի չէ՞, որ կանցնի:

- Այո, և այդ առիթով որոշել եմ այլևս չհագնել մոխրագույն հագուստներս:

Այնուամենայնիվ գանգրահեր կինն ինչ-որ սուր բան էր գտել ու կտրել մազերը` գանգուրները թողնելով եղևնու ճյուղերին: Ասում են` մինչև հիմա էլ մազերն այնտեղ են: Հետո խոսում էին, որ գանգրահեր կինը մի կերպ դուրս է եկել անտառից ու հասել մարդկանց: Կարճ ժամանակ անց կինն աղջիկ է ունեցել, որը բնավ էլ գանգուր մազեր չուներ:

Մայրը լուռ նայում էր եղևնու անտառին, մինչև նրան ընդհատեց աղջկա ձայնը.

- Չե՞ս տեսել կարմիր զգեստս: Բոլոր դարակներում փնտրել եմ, չկա:

Մայրը բացասաբար տարուբերեց գլուխն ու շարունակեց նայել նույն ուղղությամբ:

Աղջիկը կրկին փնտրեց դարակներում, բայց չգտավ: Հայացքը պատահաբար կանգ առավ հանդերձապահարանի վրա: «Վերջին անգամ այստեղ եմ տեսել», - մտածեց նա ու բացեց պահարանի դուռը: Մազերն ալիքի նման հարվածեցին աղջկան` թափանցելով նրա մոխրագույն հագուստներից ներս: Կարմիր զգեստն այնտեղ էր:

Աղջիկը հուսակտուր ճչաց ու բարձրացավ մահճակալի վրա: Սկսեց անկանոն շարժվել, քաշքշել հագուստները, նույնիսկ գլխի մազերը:

- Տես` որքան են բազմացել, հիմա կխեղդվենք, - սարսափեց աղջիկը:

Մազերը տարածվել էին, բարձրացել զարդասեղանի վրա, պատել հայելին: Շարժվում էին հյուրասենյակ, մի քանի փնջեր արդեն հասցրել էին մտնել ծաղկամանների մեջ ու օղակել չորացած ծաղիկները:

- Արի գնանք այստեղից, - ասաց աղջիկը, - թողնենք այս տունը, անտառը, խոնավությունը: Մեկ ուրիշ տեղ արևն ավելի մոտ կլինի և գուցե առաջին անգամ քրտնենք արևի ջերմությունից: Աղջիկն ամուր գրկեց մոր պարանոցը` արգելելով հեռանալ:

Խոհանոցից ինչ-որ ձայն լսվեց: Սառնարանի դուռն աղմուկով բացվեց, կարծես ինչ-որ մեկը ներսից հրել էր: Մազերի մի քանի սառցակալած փնջեր դուրս նետվեցին ու միացան ընդհանուր հոսքին: Երևում է` մայրը շփոթել էր տեղը:

Աղջիկը նայեց ուղիղ մոր աչքերի մեջ:

- Գնանք այստեղից:

- Չեմ կարող:

- Ոչինչ չի կարող մեզ խանգարել:

- Հասկանո՞ւմ ես, հեշտ չի թողնել այսքան... այստեղ ու հեռանալ;

- Այսքան ի՞նչ:

- Այսքան հուշեր:

Մազերը սողոսկել էին բոլոր դարակները: Մտել բաժակների ու ափսեների մեջ: Կառչել էին պատերից ու սողում էին դեպի առաստաղը:

- Այն օրից ինչ գանգուր մազերզ թողել եմ եղևնու ճյուղերի մեջ, արդեն քսան տարի է, ինչ ապրում եմ այստեղ, - ասաց մայրն ու գնաց կրակ բերելու:

Աղջիկը համարյա չլսեց մորը: Վերջին անգամ փորձեց ազատվել մարմինը ծակծկող մազերից, հաջողության չհասնելով` դուրս փախավ:

Մայրն աղջկան ննջասենյակում չգտավ: Դուրս վազեց. արդեն շատ ուշ էր: Աղջիկը վազում էր, վազում ամբողջ ուժով:

Փչում էր քամին և այդ նույն քամին, տեսնելով աղջկա հաստատակամությունը, չհամարձակվեց եղևնու ճյուղերի մեջ խճճել նրա ուղիղ ու սարթ մազերը, ինչպես մի անգամ, շատ վաղուց, վարվել էր նրա մոր հետ:

Հեռվում արևն էր:

Արցունքը շղարշի նման պատել էր մոր աչքերը: Գանգրահեր կինը երկար նայեց անտառին, ինչպես հաճախ էր անում տանը` պատուհանից դուրս նայելով:

Գանգրահեր կինը մտավ անտառ:

Լսվում էր անտառահատի կացնի հարվածների ձայնը:

Ասֆալտից վերև կամ երկնքից ցած

Ես թափառաշրջիկ չեմ, բայց որոշեցի գիշերն անցկացնել փողոցում` ասֆալտին պառկած:
Նորից փնտրում եմ քեզ: Խոհանոցում` դարակների, բաժակների մեջ, հյուրասենյակում` սփռոցի տակ, գրադարանում` գրքերի էջերի արանքում: Դու չկաս:
Փողոցում մեր հանդիպման հավանականությունը մեծանում է: Մեքենան ինձ վրաերթի կենթարկի: Դու կմոտենաս հավաքված ամբոխին, ու մենք կհանդիպենք:
Համոզված եմ` կմոտենա. դա քո աշխատանքն է: Իսկ դու կարգապահ ես:
Գլուխս հազիվհազ բարձրացրի. հեռվում խցանում էր: Այն մեքենան էլ է այնտեղ:
Երկրաշարժ: Ասֆալտը ճաքեր տվեց, ես նույնպես: Մոտակա դեղատան ապակիները կոտրվեցին ու թափվեցին ցած: Մարդիկ ահաբեկված տներից դուրս թափվեցին ու հետաքրքիր ոչինչ չգտնելով` նորից մտան տները:
Մարմինս մրմռում է: Ձեռքով կանչում եմ դեղատան աշխատակցին: Խնդրում եմ` որքան հնարավոր է շատ վազելին բերի: Ագահորեն վազելինը լցնում եմ մարմնիս ճեղքերի մեջ: Ասֆալտին վազելինը չի օգնի: Երկուսով տնքում ենք ու մնում նույն դիրքով պառկած:
Ինձ վրաերթի ենթարկող մեքենան չկա: Չկաս նաև դու:
Մենք միմյանց շատ նման ենք: Երբ մեր քիթը փակում են, սկսում ենք բերանով շնչել: Երկուսս էլ ներս մտնելիս բարևոմ ենք, հեռանալիս ասում <<ցտեսություն>>: Եվ վերջապես երկուսս էլ գիտենք <<Պարտեզ>> խանութի տեղը: Միայն մի տարբերությամբ. դու նյարդայնանալիս ծխում ես, ես շնչահեղձ եմ լինում: Ինչպես այժմ:
Վազելինի վերջին շերտը լցրեցի վերին շրթունքից ճեղքի մեջ: Նոր եմ սկսում զգալ վազելինի բույրը: Հետո թմրում եմ ու քնում: Քամին սողոսկել է մարմինս ու չորացրել ճաքերի եզրերը: Ես ու ասֆալտն ասում ենք <<ա՜խ>> ու նայում դես ու դեն` համոզվելու համար, որ մեզ ոչ ոք չլսեց:
Խնդրում եմ դեղատան աշխատակցին` էլի վազելին բերի, իսկ նա ցույց է տալիս ցուցանակը. <<Վազելինը վերջացել է, չանհանգստացնել>>:
Ցավից ճանկռոտում եմ ասֆալտը, իսկ նա չգիտի` ում ճանկռոտի: Ստիպված զանգահարեցի դերձակիս: Կանչեցի ինձ մոտ ու զգուշացրի` չմոռանա թել ու ասեղ բերել:
Հեռվում խցանում է, չնայած ինչ-որ շարժ է նկատվում: Վրաերթը չի եղել, ու դու դարձյալ չկաս: Ո՛չ, դու լրագրող չես, բայց համոզված եմ` կգաս, երբ մեքենայի տակ ընկնեմ:
- Ահա և ես, - ասաց գլխավերևումս կանգնած դերձակը:
Ես ցույց տվեցի մարմնիս ճեղքերը:
Ծիծաղեց:
- Կարծում ես` այսպիսի՞ պատռվածքներ եմ կարել:
Բացեց թելերի տուփը, սկսեցինք գույներն ընտրել: Որոշեցինք վերին շրթունքս կարել կարմիր թելով, որովհետև շուրթերս սովորաբար կարմիր են լինում: Թևերիս ճեղքերը` սպիտակով, իսկ այտերս` վարդագույն: Շատ դանդաղ կարեց, նույն տեղը մի քանի անգամ` պատռվածքը հիմնովին կպցնելու համար: Ամեն անգամ թելը փոխելիս նոր թելն ատամներով էր կտրում (մկրատը մոռացել էր)` էլ ավելի դանդաղեցնելով աշխատանքը: Պետք է ասեի` հետը կարի մեքենա բերեր...
<<Միանգամից չարժե մեքենայի տակ ընկնել, պետք է նախ հասցնեմ նայել հայելու մեջ կամ պատուհանի ապակուն: Գոնե պատկերացում կկազմեմ, թե ինչպիսին եմ վերանորոգումից հետո:
Օրը սկսեց մթնել: Դեղատունը փակվեց ու շուրջս կենդանի ոչինչ չմնաց` թերևս միայն լուսակիրը, որը միծտ կանաչ լույսն էր ցույց տալիս: Շոշափում եմ մարմնիս կարերը, թելերից էլ էր վազելինի հոտ գալիս:
երբ այս ամենը վերջանա, ասֆալտի ճեղքերը 10 համարի սև թելով կկարեմ:
Նորից ցնցում: Դեղատան տանիքն ընկավ: Ասֆալտի վրա նոր ճաքեր բացվեցին:
Հեռվում լույս երևաց: Այն մոտենում էր, մոտենում մեծ արագությամբ: Արդեն պարզ երևում էր` մեքենայի լապտերի լույս է:
Դե արի՛, ես վաղուց եմ սպասում քեզ:
Բջջայինս զանգեց:
- Ալո, - հայրս էր:
- Ի՞նչ ես նաում, - հարցրեց նա:
- Փրկվում եմ, - բացահայտ ստեցի:
- Դե՛, արագացրո՛ւ:
Մարմնիս կարերը քանդվեցին: Ասֆալտի խոռոչներն այնքան մեծացան, որ վախեցա շարժվել: Կընկնեի մեջը, իսկ ես ուզում էի մեքենայի տակ ընկնել:
Քիչ է մնացել: Լսվում է մեքենայի ձայնը: Վերջապես ինձ վրաերթի կենթարկի, ու դու կգաս:
Իմ ու մեքենայի միջև բացված ճեղքը լայնացել էր: Լուսակիրը ցույց է տալիս կարմիր լույսը: Մեքենան մի քանի վայրկյան կանգնում է, հետո ուզում է առաջ շարժվել:
Ուշ է: Ճեղքը դարձել էր անդունդ:
Մեքենայի դուռը բացվում է: Հետաքրքիր է, դու ես դուրս գալիս միջից: Նայում ես մեքենային: Քրտնել է, պատրաստ է թռչել անդունդի վրայով:
Դու որոշում ես կյանքումդ վերջին անգամ ողջախոհ լինել, և ստացվում է: Հետո նայում ես ինձ: Մեքենայի լապտերները լուսավորում են մարմինս: Մասերի եմ բաժանված: Դեմքիս ինչ-որ անորոշ ժպիտ է խաղում: Ձեռքերս իրարից հեռու և անկախ` ափով հարվածում են գետնին (ինչպես մարտիկները մարտի ժամանակ):
Կա՛մ հանձնվել եմ, կա՛մ էլ ծափահարում եմ Աստծուն:

Ծովի Հրդեհումը

Սկզբում ստեղծվեցին երկինքն ու երկիրը, հետո մարդը, այնուհետև արևածաղիկը: Մարդը նկատեց արևածաղիկն ու բովեց, իսկ Աստված հրամայեց չրթել:
Այդ առավոտ էլ մարդիկ ողջ-առողջ արթնացան իրենց տներում, աղոթեցին Աստծուն այն արևի ու երկնքի համար, որ տվել է նրանց, ու շարունակեցին չրթել:
- Զգում եմ ծովի բույրը, որ նույնիսկ այսպիսի բարձր բլրի վրա կառուցած տանը հանգիստ չի տալիս:
- Ճիշտ ես, մի ժամանակ ծովը մեզնից շատ հեռու էր. ամենաքիչը մեկ շաբաթ էր տևում, մինչև հասնում էինք ծովափ:
Երկուսն էլ լռեցին: Մեխանիկորեն շարունակում էին արևածաղիկ չրթել` կճեպները թափելով դուրս, իսկ դրանից արևածաղիկի ծովի մակարդակը էլ ավելի էր բարձրանում:
- Թույլ տուր` քեզ համար արևածաղիկ բովեմ,  ասաց Երկրորդը:
- Ո՛չ, բացառվում է, մենք դեռ չենք ամուսնացել: Ի՞նչ է, մոռացե՞լ ես ավանդույթը. Ինքս կանեմ: - Մի փոքր լռելուց հետո ավելացրեց, - իսկ ի՞նչ կլինի, եթե առանց բովելու չրթենք: Աստծո համար միևնույն չէ՞ - բոված են ծովի հատիկները, թե ոչ:
- Հենց նոր ինքդ էիր խոսում ավանդույթից: Չէ՞ որ արևածաղիկը բոված չրթել են մեր պապերը, մեր պապերի պապերը: Մենք իրավունք չունենք դրան հակառակվելու: Հետո քեզ համար ինչ տարբերություն. ասում են` բովիր, ուրեմն բովիր: Դա այնքան էլ շատ ժամանակ չի խրում:
Բլրի ստորոտին ծովն էր, որը մի ժամանակ շատ հեռու էր, իսկ հիմա մարդիկ նավակներով են միմյանց այցելության գնում: նավակների պահանջն օրեցօր աճում է: Այժմ մշտապես գործում էին երթուղային նավակներ, բոլորն էլ սպիտակ և նույն չափսի` շարքային քաղաքացիների համար: Կային նաև խոշոր անհատների պատկանող նավակներ, բոլորն էլ սև` երթուղայինից տարբերվելու համար:
Արտաքինի մասը սև, իսկ ներսը` սպիտակ, արևածաղկի կճեպի ծովում լողում էին բազմաթիվ սև ու սպիտակ նավակներ:
Առաջինն ու երկրորդը դուրս էին եկել պատշգամբ: Լուռ նայում էին ծովին ու չրթում արևածաղիկը:
- Հիշո՞ւմ ես այն ընտանիքը, որ անտառում էր ապրում, - հարցրեց Առաջինը (Աստված առաջինը նրա տեսակին էր ստեղծել):
- Հիշում եմ:
- Նրանք մեր ավանդապահության շնորհիվ մնացին ծովի տակ:
Տղան նյարդային ծիծաղեց` ցույց տալով արևածաղիկը, ու առանց չրթելու նետեց ծովը:
- Ի՞նչ ես անում, ախր չչրթեցիր, դու խախտում ես սովորույթը:
- Այո՛, դու նման բաները չես հասկանում:
- Ինձ հետաքրքրում է մեր հարսանիքը: Այդ օրը ես սպիտակ զգեստ կհագնեմ:
- Եթե դու սպիտակ զգեստ հագնես, ես կպատառոտեմ այն:
- Իսկ ի՞նչ ես ուզում, - բարկացած ասաց աղջիկը, - որ սև՞ զգեստ հագնեմ:
- Ո՛չ, սևն ու սպիտակը ինձ հիշեցնում են ծովը:
Այդ օրը նրանք բաժանվեցին` նորից հանդիպելու ակնկալիքով: Երկուսով իջան ծովափ: Աղջիկը նստեց երթուղային նավակներից մեկն ու ճողփելով արևածաղկի ալիքների մեջ` հեռացավ ծովափից: Հանդիպումները շարունակվեցին: Խոսում էին նավակներից, հարսանիքից, արևածաղիկից: ժամանակն անցնում էր միապաղաղ, միանման: Փոխվում էր միայն ծովի մակարդակը, որը բարձրացել էր ու ծածկել մերձակա անտառներն ու բնակավայրերը:
Հերթական հանդիպման ժամանակ, սովորականի պես արևածաղիկ չրթելիս լսվեց մեկի ձայնը.
- Օգնությո՜ւն, օգնությո՜ւն:
Նրանք վազեցին բլրի ստորոտը, բայց չկարողացան մոտենալ նախկին ծովափին: Աևդեն շատ ուշ էր, ծովը դուրս էր եկել ափերից, ավերել բոլոր պատնեշները: Ափամերձ տներից ոչինչ չէր մնացել, արևածաղիկը մտել էր իր իրավունքների մեջ:
Այդ օրը բոլոր եկեղեցիներում պատարագ մատուցվեց, հոգեհանգիստ արվեց: Մարդկությունն իր աղոթքն ուղղեց Աստծուն` խնդրելով ազատել իրենց վերահաս վտանգից, բայց Աստված ասել էր.<<Ջրհեղեղ եմ անելու>>:
Մարդիկ սարսափահար մրմնջում էին. <<Տե՛ր Աստված, գթա՛ մեզ>>:
Այդ ձայներն այնքան սարսափազդու չէին, որքան դրանց արձագանքը: Ձայների արձագանքից ահաբեկված երեխաները բարձրաձայն լաց էին լինում ու արևածաղիկ չրթում: Որքան մարդիկ ջղաձգված աղոթքներ էին ուղղում Աստծուն, այնքան ծովի մակարդակն ավելի արագ էր բարձրանում:
Տղան դուրս էր եկել պատշգամբ ու պարկերով արևածաղիկն ուղղակի թափում էր ցած, կարծես հաճույք էր ստանում ծովի մակարդակի բարձրացումից:
Հատակը ճռռաց, տղան շրջվեց.
- Դո՞ւ ես, իզուր ես եկել. այս պահին պետք է ծնողներիդ կողքին լինես, սա մեր բոլորի վերջին գիշերն է:
- Եկել եմ արևածաղիկ բովելու...
Տղան չէր հասցրել մերժել, երբ աղջիկը շարունակեց.
- Խնդրում եմ, միայն մեկ անգամ, սովորույթն այսօր չի կարող գործել:
Աղջիկն արևածաղիկը դրեց կրակին ու մոտեցավ նրան: Երկուսն էլ կանգնած լուռ նայում էին ծովին` չհամարձակվելով որևէ բան ասել: Լաց կլինեին, եթե չվախենային ծովի մակարդակի բարձրացումից: 
- Այրվածի հոտ է գալիս, - փղձուկը հազիվ զսպելով` ասաց աղջիկը:
- Այրվածի՞, իսկ ի՞նչն է այրվում:
- Կրակին դրված արևածաղիկը:
- Հրաշալի է, ինչպես չէի հասկացել:
Ու մինչ աղջիկը կհասկանար, տղան վերցրեց ջահն ու նետեց ծովը: Մարդիկ չնայած զբաղված էին աղոթելով, գրեթե բոլորն էլ տեսան ծովում օրորվող մեկին` ջահը ձեռքին: Մի պահ ամենքը լռեցին:
- Ես նա եմ, ով այրեց ծովը, - ամբողջ ուժով գոռաց տղան ու ջահը նետեց ծովը:
Կրակն արագորեն տարածվեց` ագահորեն կուլ տալով արևածաղիկը: Մարդկանց ականջներում արձագանքում էր արևածաղիկի ճարճատյունը: Շուտով կրակն օղակեց տղային: Առավոտյան ծովից ոը տղայից միայն մոխիր էր մնացել, որն էլ դրվեց աճյունասափորների մեջ:
Սովորույթի համաձայն` բոլոր եկեղեցիներում պատարագ մատուցվեց տղայի և ծովի հոգու հանգստյան համար, իսկ մարդիկ շարունակեցին արևածաղիկ չրթել: