Ուիլյամ Ֆոլքներ | William Falkner

(1897-1962թթ., ԱՄՆ)

Նոբելյան բանախոսություն

Ես գիտեմ, որ այս պարգևն ինձ չի տրվել իմ  անձի համար, այլ իմ աշխատանքի, կյանքի աշխատանքի, մարդկային հոգու ծանր աշխատանքի և տառապանքի դիմաց, ոչ թե հանուն փառքի ու շահի, այլ մարդկային հոգին ունենալով իբրև նյութ ու դրա հիման վրա ստեղծելու այն, ինչ նախկինում գոյություն չի ունեցել: Դրա համար ընդունում եմ, որ այս մրցանակը հենց ինձ համար է:

Ինձ համար դժվար չի լինելու գտնել պարգևատրման գումարային կողմի կիրառումը` իր նպատակի և ծագման նշանակությանը համապատասխան:

Բայց ես կցանկանայի ողջունել՝ օգտագործելով այս պահն՝ իբրև բարձունք, որտեղից հնարավոր է՝ լսելի լինեմ բոլոր այն երիտասարդ տղաներին ու աղջիկներին, ովքեր իրենց արդեն նվիրել են այն նույն անձկությանն ու ծանր աշխատանքին, ինչ ես, և որոնցից մեկը մի օր կկանգնի այս նույն տեղում, որտեղից հիմա ես եմ խոսում:

      Այսօր մեր ողբերգությունն ընդհանուր է. համամարդկային ֆիզիկական վախը, որն այնքան երկարատև էր, որ սկսեցինք համբերատար կրել այն: Հոգևոր հարցերն այլևս ժամանակավրեպ են: Մի հարց կա միայն` երբ եմ ես պայթելու-պրծնեմ: Այդ իսկ պատճառով երիտասարդ գրողներն այժմ մոռացել են մարդկային սրտի խնդիրների մասին` ինքն իր հետ միշտ բախման մեջ գտնվող, որի արդյունքում միայն կստեղծվի իսկական գրականություն և միայն սա գրելու համար արժի թափել արյուն-քրտինք: Նա պետք է նորից սովորի: Պետք է ինքն իրեն սովորեցնի, որ ամենաստոր բանը վախենալն է: Սովորելով՝պետք է մոռանա այդ մասին ընդմիշտ՝ իր աշխատասենյակում չթողնելով ոչինչ, բացի հին ու բարի, սրտի ճշմարտություններից՝  սեր ու արժանապատվություն, խիղճ ու հպարտություն, կարեկցանք և զոհաբերություն, առանց որոնց ցանկացած ստեղծագործություն անցողիկ է և դատապարտված: Քանի դեռ նա այսքանը չի արել, նրա ջանքերը կլինեն զուր ու անիծյալ: Նա կգրի ոչ թե սիրո մասին, այլ` հեշտասիրության ու պարտությունների, որտեղ ոչ ոք արժեքավոր որևէ բան չի կորցնում, հաղթանակների մասին, որոնք անհույս են և, որ ամենավատն է, դուրս են խղճահարությունից և կարեկցանքից: Նրա վիշտը չի տարածվում բոլորի ոսկորների վրա, սպիներ չի թողնում: Նա սրտի մասին չի գրում, այլ` դատարկ խոռոչի:

      Մինչ նա կսովորի այս ամենը, նա կգրի այս ամենի մասին որպես հետաքրքրասեր մի դիտորդ, ով կանգնած դիտում է մարդու վախճանը: Ես հրաժարվում եմ ընդունել մարդու վախճանը: Անչափ հեշտ է ասելը՝ մարդն անմահ է, միայն այն բանի համար, որ նա դիմանում է: Վերջին կարմիր ու մեռնող մի երեկո, երբ ճակատագրի վերջին դինգ-դոնգը կզնգա և դանդաղ կմարի՝ կախված միայնակ ժայռից, նույնիսկ այդ ժամանակ կլսվի մի ձայն` տկար և ցածրաձայն հոսող մի ձայն, որն անվերջ խոսում է: Ես հրաժարվում եմ ընդունել սա: Ես հավատում եմ, որ մարդը ոչ թե ուղղակի կհամբերի, այլ նա կհաղթի: Նա անմահ է, ոչ թե որովհետև միակ արարածն է` անսպառ ձայն ունեցող, այլ որովհետև ունի հոգի` ընդունակ լինելու կարեկից, զոհաբերվող և տոկուն: Պոետների, գրողների պարտքն է գրել նման բաների մասին: Նրանց առաքելությունն է մարդուն օգնելու վեր բարձրանալ՝ հիշեցնելով քաջության, արժանապատվության, հույսի ու հպարտության, կարեկցանքի, խղճի ու զոհաբերության մասին, որոնք նրա անցյալի փառքն են եղել: Պոետների ձայնը չպետք է լոկ որպես արձագանք հնչի, այն կարող է դառնալ հենարան, նեցուկ, որը կօգնի վեր բարձրանալ և տիրել:

1950թ. դեկտեմբերի 10, Ստոկհոլմ, Շվեդիա

անգլերենից թարգմանեցին ԱՆԻ ՀԱԿՈԲՅԱՆԸ, ՀԱՍՄԻԿ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ

լսել Ֆոլքների ճառն անգլերենով, որ տևեց 2րոպե 50վայրկյան՝