Իսիկավա Թաքուբոքու

(1886-1912թթ., Ճապոնիա)
Թաքուբոքուն կնոջ և երեխաների հետ
*
Չգիտեմ ինչու
Երազում էի
Ես գնացք նստել:
Բայց ահա իջա
Եվ գնալու տեղ չունեմ այլևս:

*
Ինչպես ճամփորդը՝
Քամուց դողացող,
Իր հանդիպածին հարցնում է ճամփան
Այդպես, այդպես եմ
Խոսել ես քեզ հետ:

*
Կեղտոտ ձեռքերս
Հանդարտ լվացի:
Ինչպիսի փոքր մի ուրախություն:
Օրվա ընթացքում
Միակ հրճվանքը:


*
Դատարկ մի տուն
Մտա
Եվ ծխեցի մի քիչ...
Այնպե՜ս էի ուզում
Մենակ մնալ:

*
Տարին վազում է տարվա ետևից:
Քեզանից հեռու,
Ամեն տարվա հետ
Ավելի ուժգին
Ես սիրում եմ քեզ:

*
«Եվ միայն դրա համար
Մեռնե՞լ»:
«Եվ միայն հանուն դրա
Ապրե՞լ»:
Թող և մոռացիր վեճն այդ անիմաստ:

*
Ես ընկերոջս՝
որպես թշնամու, սաստիկ ատեցի,
Բայց երկար, երկար
Ձեռքն էի սեղմում
Բաժանման պահին:

*
Ինչպես խորը ճաքը
Ճերմակ լուսամփոփին,
Այդպես անանց է
Հուշն
Հրաժեշտի:

*
Զայրույթի պահին ես ուզում էի
Ծաղկամանը փշրել:
Ախ, փշրել միանգամից -
Իննսունինն էլ -
Ու մահանալ:

*
Կարող է այդպես տխուր եմ հիմա,
Քանի որ շուրջս
Վառ գույներ չկան:
Մեկին խնդրեցի,
Որպեսզի կարմիր ծաղիկներ գնի:

*
Ես նոր սիրտ էի փնտրում ինձ համար:
Եվ ահա այսօր
Մեն ու միայնակ թափառում էի
Խուլ փողոցներով...
Նրանց անուններն անգամ չգիտեմ:

**
Ինչպես հայրենի գյուղ վերադարձած
հոգնած ճամփորդը
Քնում է խաղաղ,
Այդպես թեթև ու անշշուկ
Ձմեռը եկավ:

**
Գնացքում էի:
Հյուսիսում՝ երկնի պռնկին,
Հայրենի լեռներս
Հանկարծ ինձ երևացին.
Շապկիս օձիքը հպարտ ուղղեցի:

**
Քայլում էի նորից
Հայրենի գյուղիս ճամփեքով:
Երբ հանկարծ զգացի՝
Ինչքա՜ն թեթև էր երթն իմ,
Բայց սիրտս շա՜տ էր ծանրացել: 

**
Գյուղի ճամփեզրին
Քարերի կույտ կար:
Այս տարի հաստատ
Փարթամ խոտի մեջ
Թաղվել են նրանք:

*
Կատակով
Մորս ուսերիս դրի:
Սակայն նա, ավաղ, թեթև էր այնքան,
Որ երեք քայլ էլ չկարողացա
Անարցունք անցնել:

*
Հսկայական ծովի հանդեպ
Միայնակ եմ ես:
Ահա արդեն որերորդ անգամ,
երբ արցունքներն են սեղմում կոկորդս,
Հեռանում եմ տանից: 

*
Իմ հյուսիսային թափառումները...
Հուզմունքից կարծես դողացող ձայնով
Երկար ու երկար
Ես երգում էի
«Ալիքներն ավազ են լվանում»:

*
Այնտեղ, ուր արցունք է ընկել,
Ավազահատիկներից 
Մի խոնավ կույտ է գոյանում:
Որքան ես ծանրանում դու,
Արցո՛ւնք:

*
Ամեն մեկի սրտում,
Եթե իսկապես
Մարդ արարած է,
Տնքում է անհայտ
Մի կալանավոր:

*
Շոյվա՞ծ եմ գովքից.
Ո՛չ, զայրացած եմ:
Որքան տխուր է,
Երբ քեզ դու գիտես
Առավել քան լավ:

**
Բարեկամս
Կերակրում էր ինձ,
Բայց նույնիսկ իր դեմ
Չիմացա լռել, չհամբերեցի,
Այդպիսին եմ ես...

*
«Վիշտը հասու է նրան,
Ով կարդում է սրանք», - 
Այսպես բարբառեց
Եվ հրո ճարակ դարձրեց գրքերը:
Ո՜վ մեծ իմաստուն, դու ճիշտ վարվեցիր:

*
Հիշում եմ՝
Ուսուցիչը պատմում էր մեզ,
Թե ինչպես իր կյանքը անդարձ
Կործանեց մի մարդ:
Հանճարեղ մի մարդ:

*
Ձեռնոցս էի հանում
Եվ հանկարծ
Ձեռքս կարկամեց:
Սրտիս վրայով
Մի հուշ գլորվեց:

**
Ամբոխի իրար հրմշտող 
Թիկունքների մեջ
Տեսա ես նրան:
Սոսկ մի ակնթարթ,
Բայց օրագրումս իր հետքը մնաց:

*
Փակում եմ աչքերս,
Սակայն նրանց դեմ
Ոչինչ չի կանգնում:
Ես շատ տխուր եմ:
Աչքերս ստիպված բացում եմ նորից:

**
Աչքերի ցավից մուգ ակնոց դրի:
Հենց այդ ժամանակ
Սովորեցրի ինձ
Այնպես լաց լինել,
Որ արցունքներս ոչ ոք չտեսնի:

*
Եթե փողոցում ես պատահաբար
Մի ինչ-որ ծանոթ իրան եմ տեսնում,
Սիրտս խաղում է
Իր մութ վանդակում:
Խղճա՛, խղճա՛ ինձ:

*
Իմ այս խելագար, խելագար կյանքում
Շատ է պատահում, 
Որ հանկարծ կանգնում ու խորհում եմ ես... 
Դու գիտե՞ս, գիտե՞ս,
Արդյոք ու՞մ մասին:

*
Ուղիղ վեց տարի
Իմ հին գլխարկը
Ես հագնում էի
Ամեն, ամեն օր...
Սակայն ես անգամ նրան կորցրեցի:

*
«Նա գալու է», - ասացին ինձ:
Ես վաղ արթնացա: 
Անհանգստացա, 
Որ, ավաղ, արդեն էլ թարմ չեն այնքան
Թևքերն իմ ճերմակ վերնաշապիկի:

*
Խոնավ շղարշով պարուրված աչքեր,
Այտին՝ սև մի խալ:
Ահա ամենը, որ ես հիշում եմ,
Երբ ոչ աչքերիս առջև է գալիս
Կինը հեռավոր մի բարեկամիս:

*
«Տարաբախտ իմ սեր», - 
Ես շշնջում եմ ինքս ինձ համար:
Կեսգիշերն անց է:
Մարող կրակին
Ածուխ եմ լցնում:

*
Որպեսզի մի գիշերում
Ամբողջովին ծաղկի,
Ես տաքացրի թասն այն,
Ուր սալոր եմ տնկել:
Բայց, ավաղ, ոչ մի ծաղիկ չբացվեց:

*
Ննջելով՝
Իմ սրտին էի ես նախատում:
Նա միշտ սպասում է.
«Ինչ-որ մի լավ բան վաղը կլինի,
Վաղը կլինի»:

*
Ես տարօրինակ մի գլուխ ունեմ:
Միշտ մտածում է
Անհասի մասին:
Մի՞թե այս տարի
Նույնն է լինելու:

*
Նոր տարին անցավ:
Կյանքս գնում է
Իր սովորական
Թախծոտ
Ճամփեքով:

*
Հին թերթի համար:
Տես, տես, այ այստեղ,
Բանաստեղծություններս են 
Գովում:
Թող որ ընդամենը մեկ-երկու տողով:

*
Բավական է ես թույլ հոգոց հանեմ
Եվ կրծքիս խորքից աղմուկ  է ելնում,
Որը տխուր է անգամ
Աշնանային
Հողմի ձայներից:

*
Սպասեցի նրան,
Շատ սպասեցի:
Սակայն նա չեկավ:
Սեղանը տեղափոխեցի
Ես ահա այստեղ:

*
Ես չէի նկատում
Այն ժամանակ,
Թե որքան մանկական 
Սխալներ կան այդտեղ՝
Հին նամակների կապոցում:

**
Երբ ինձ թվում է, 
Թե մոռացել եմ,
Ցանկացած մանրուք
Հիշեցնում է ինձ.
Դա անհնար է...

*
Արդեն հինգ տարի կլինի, 
Ինչ ես չեմ տեսել
Երկինքն լայնահուն:
Մի՞թե կարելի է
Այս կերպով ապրել:

**
Երկնքի մովում
Գալարվող ծուխ՝
կամաց չքացող անհուն կապույտից:
Ու՞մ եմ հիշում, երբ նայում եմ քեզ.
Մի՞թե ինքս ինձ...

*ռուսերենից թարգմանեց ԱՅԴԻՆ ՄՈՐԻԿՅԱՆԸ
** ռուսերեն տողացիից թարգմանեց ՌՈւԶԱՆՆԱ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԸ

Իսիկավա Թաքուբոքու - Ճապոնացի բանաստեղծ, գրաքննադատ:
Ծնվել է Հոնսյու կղզում, հոգևորականի ընտանիքում: Միակ տղա զավակին անվանեցին Հաջիմե, որ նշանակում է «առաջնեկ, անդրանիկ»: 1903թ. որպես գրական կեղծանուն ընտրեց Թաքուբոքուն, որ ճապոներենից թարգմանաբար նշանակում է «փայտփորիկ»: Աշխատել է որպես գյուղական ուսուցիչ, այնուհետև գրական ամսագրում սրբագրիչ: Առավել հայտնի է որպես թանկա և ազատ ոճով գրող բանաստեղծ, սկզբնապես հարել է բնապաշտական պոետների Մյոջո խմբին, այնուհետև միացել է ճապոնացի պոետների սոցիալիստական խմբին: Նրանից մեզ են հասել թանկաների երկհատորյակն ու օրագրերը: Օրագրերը նա գրում էր լատինատառ ճապոներեն, որպեսզի կինը՝ Սեցուկոն, չկարողանա կարդալ: Ամուսնացել էր 1905թ., մինչ այդ նույն թվականին էլ հրատարակել բանաստեղծությունների առաջին գիրքը՝ «Թախիծը», 1912թ.՝ մահվանից երկու ամիս անց, լույս է տեսնում երկրորդ գրքույկը՝ «Տխուր խաղալիքները»: Թաքուբոքուն մահանում է թոքախտից, երբ ընդամենը 26 տարեկան էր: 

No comments:

Post a Comment